Izložba „Beogradske džamije 1521.-1867.“

U povodu Dana džamija, u Gazi Husrev-begovoj biblioteci u Sarajevu otvorena je izložba „Beogradske džamije, 1521.-1867.“

Autor izložbe je mr. hfz. Hamza Lavić, recenzent prof. dr. Ismet Bušatlić, dok je za dizajn zaslužan Ali Drkić.

Osnovu za izradu ove izložbe predstavlja djelo „Beograd kao orijentalna Varoš“ autorice Divne Đurić Zamolo. Ova autorica je analizom provjerenih naučnih izvora, koji se odnose na beogradske džamije, utvrdila lokalitet na kome se nalazilo 56 džamija, 22 mesdžida, 8 tekija i 11 turbeta.

Do danas su u Beogradu sačuvani jedna džamija, dva turbeta, ostaci hamama, česme Mehmed-paše Sokolovića u tvrđavi i Terazijska česma. Na osnovu fotografija i autentičnih umjetničkih slika savremenika beogradskih džamija, sačinjenih neposredno pred njihovo rušenje, poznat nam je izgled ukupno 12 džamija.  Osim toga, izložba nudi uvid u dio dokumentacione građe iz osmanskog perioda koja se čuva u Gazi Husrev-begovoj biblioteci a koja se sastoji od: rukopisa prepisanih u beogradskim vjerskim i odgojno-obrazovnim ustanovama, diplomatičkih dokumenata na osmanskom turskom jeziku koji tretiraju Beograd i njegove vakufe, fotografske građe na istu temu, te natpisa iz monografskih i serijskih publikacija koje tretiraju beogradske džamije.

Autor izložbe, mr. Hfz. Hamza Lavić, između ostalog, je istakao: „Ove godine navršava se 500 godina od kako su Osmanlije pod zapovjedništvom sultana Sulejmana Zakonodavca prvi put osvojile Beograd 1521. godine. Od te godine započinje osnivanje mnogobrojnih vakufa, koji će trajno obilježiti arhitektonski i svaki drugi oblik razvoja ovoga grada. Mnogo je znamenitih ličnosti čiju sudbinu povezuje prostor Beograda i različitih krajeva Bosne i Hercegovine, od Gazi Husrev-bega i Ali-paše Hekimoglua, do Mehmed-paše Sokolovića i Defterdar Ahmed-paše.

Osim sultana, među najznačajnije beogradske vakife 16. stoljeća spadaju veliki veziri Piri Mehmed-paša i Mehmed-paša Sokolović, Mehmed-paša Jahjapašić i Bajram-beg, u 17. stoljeću to su bili budimski beglerbeg Musa-paša i veliki vezir Ahmed-paša Ćuprilić, a u 18. stoljeću Defterdar Ahmed-efendija, Kabajaran Mustafa-efendija, Jahja-paša Hatibzade (Hatibović), Husein-ćehaja i drugi.

Do sada su napisani mnogobrojni radovi, koji sa različitih aspekata tretiraju ulogu i značaj vakufâ u razvoju Beograda, kao i njihovo uništavanje i konfiskaciju od strane režima i pojedinaca, nakon završetka osmanske uprave. Evlija Čelebija je u svome Putopisu posvetio 18 stranica džamijama u Beogradu, gdje je pobrojao ukupno 41 džamiju.“

Izložbu je otvorio reisu-l-ulema Islamske zajednice u Bosni i Hrcegovini Husein ef. Kavazović, kao jedan od programa u okviru manifestacije Dan džamija koji se, prema klendaru Rijaseta IZ u BiH obilježava 7. maja.

Izložbu možete pogledati na slijedećem linku (LINK), a postavka će trajati do 7.juna 2021. godine.