Zanimljivosti iz naših fondova

Navodimo jednu zanimljivost iz arhivske građe Islamske zajednice, fonda Ulema-medžlisa iz 1921. godine, signatura UM-1-206_1921, vezanu za upit Sulejmana Džabića, brata poznatog mostarskog muftije Ali Fehmi Džabića, o pravima stranih državljana na nasljedstvo u Turskoj.

Naime, u svom dopisu tadašnjem reisu-l-ulemi Džemaluddinu ef. Čauševiću, Sulejman ef. Džabić piše: „Moj birader, merhum Ali Fehmi Džabić, umro je u Carigradu ostavivši nakon sebe zakonite nasljednike, mene, brata Sulejman ef, te ženu Fatimu bez djece. Merhum je ostavio od imetka jednu kuću u Carigradu i preko 800 dunuma zemlje u Akaziji.  Čuo samo od svog prijatelja da stranom državljaninu ne pripada nikakvo pravo nasljedstva, pa makar to bio i brat, te čak i sin, ako nije otomanski pripadnik, te da ima jedino žena pravo na ovu zemlju koja se nalazi u Turskoj“. Iz tog razloga se Sulejman efendija obraća reisu-l-ulemi i pita ga da li uistinu postoji taj zakon u Turskoj i da li je potvrđen, uz molbu da ga se što prije obavijesti o tome kako bi mogao poduzeti mjere u zaštiti svoga imanja.

Znamo da je Ali Fehmi Džabić, kao mostarski muftija, bio na čelu Pokreta za vjersko-prosvjetnu autonomiju. Godine 1900. austrougarske vlasti su ga smjenile, zbog čega on odlazi u Istanbul, što vlast koristi i zabranjuje mu povratak u domovinu pod prijetnjom zatvorske kazne i ponovnog protjerivanja.

Muftija Džabić je do kraja života ostao u Turskoj. Umro je u Istanbulu, gdje je i ukopan. Štatut za autonomnu upravu islamskih i vjersko-mearifskih poslova ozakonjen je 1909. godine. Za vrijeme boravka u Istanbulu muftija je predavao arapsku književnost na Darul-fununu.

U prilozima uz ovaj tekst predstavljamo vam i jedan apel, zamisao Hakibega Kolakovića, člana Vakufskog sabora u Sarajevu, o kojem pišu novine „Jugoslovenska pošta“. Apel u novinama nosi naslov „Za prenos kostiju rahmetli muftije Džabića iz Carigrada u domovinu“.

Priredio: Muhamed Hodžić